25 lutego Komisja Europejska przyjęła strategię budowy unii energetycznej, która ma wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne w UE. To realizacja projektu, z którym wystąpił Donald Tusk wiosną zeszłego roku, gdy kierował polskim rządem. W obliczu rosnącego zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej i poszczególnych państw członkowskich, stworzenie europejskiej unii energetycznej, opartej o w pełni zintegrowany wewnętrzny rynek energii ze znaczącym udziałem odnawialnych źródeł energii wydaje się jedynym właściwym kierunkiem dla UE.
Priorytetem Unii Europejskiej, zgodnie z zaprezentowanym materiałem, ma być poprawa bezpieczeństwa energetycznego Europy w oparciu o dywersyfikację dostaw surowców oraz źródeł wytwarzania, przede wszystkim dzięki rozwojowi OZE. KE szacuje, że dzięki rosnącej produkcji ze źródeł odnawialnych unikniemy przynajmniej 30 mld euro kosztu importu paliw [1].
Komisja Europejska dostrzega potencjał OZE zarówno w kontekście wytwarzania energii, jak i w odniesieniu do możliwości europejskiego przemysłu oraz sektora R&D. Europa jest bowiem liderem na rynku technologii OZE i celem jest utrzymanie tej pozycji. Projekt Unii Energetycznej zakłada utrzymania pozycji Europy w zakresie inwestycji w OZE. KE podkreśla, że roczne obroty europejskiej branży OZE wynoszą średnio 129 mld euro. Ponadto, daje ona zatrudnienie ponad milionowi osób. Europejskie przedsiębiorstwa posiadają 40% światowych patentów w zakresie technologii OZE.
Europa importuje obecnie 53% energii, co kosztuje UE ponad 1 mld euro dziennie i czyni ją największym importerem energii na świecie. Jednocześnie, jak podaje Komisja Europejska, każdy 1% wzrost oszczędności energii pozwala na zmniejszenie importu gazu o 2,6%. Inne elementy rynku energii, w tym efektywność energetyczna (75% zasobów mieszkaniowych jest nieefektywnych energetycznie), również wymagają gruntownej przebudowy. Oznacza to, że osiągnięcie celów Unii Energetycznej będzie wymagało transformacji europejskiego systemu energetycznego i nie ma szansy realizacji bez współpracy ze strony Państw Członkowskich.
Pojawia się też pewna szansa dla morskiej energetyki wiatrowej. Komisja Europejska zobowiązała się do wspólnej pracy z Państwami Członkowskimi z regionu Morza Bałtyckiego na rzecz zmniejszenia kosztów tej technologii. Dla Polski, która planuje rozwój morskich farm wiatrowych, może to być punkt zwrotny w tym zakresie.
Czas na Polskę
Przyjęte propozycje stanowią kontynuację strategii energetycznej Europy, opartej o silny europejski rynek energii oraz rozwój nowych, bezemisyjnych technologii energetycznych. Jest to też motywacja do podjęcia głębokich działań transformacyjnych w Polsce. Projekt daje bowiem narzędzia, które właściwie wykorzystane pomogą nam uzyskać status lidera w rejonie Europy Środkowo – Wschodniej. Patrząc na system energetyczny jako całość, powinniśmy przygotować głęboką koncepcję transformacji energetycznej – jest to idealny moment do podjęcia dalekoidących, odważnych decyzji strategicznych. Bez ambitnego planu inwestycyjnego wraz z silną wolą jego realizacji zwiększymy nasze uzależnienie od importu energii i surowców. Aktualizacja Polityki Energetycznej Polski stwarza doskonałą okazję do stworzenia strategicznych ram transformacji polskiego sektora energetycznego, uwzględniających kierunki, w których podąża Unia Europejska nie tylko w kontekście realizacji założeń pakietu klimatyczno – energetycznego, ale przede wszystkim konieczności poprawy bezpieczeństwa energetycznego Europy.
Przełom?
Przygotowana koncepcja unii energetycznej stanowi pierwszy krok w kierunku zrównoważonej, bezemisyjnej gospodarki. Ale, jak ocenił szef komisji Parlamentu Europejskiego ds. przemysłu, badań i energii Jerzy Buzek, potrzebna jest wola polityczna państw UE, by okazała się ona rzeczywiście przełomem. Trzeba pamiętać, że unia energetyczna to szeroka koncepcja, obejmująca zarówno energię elektryczną, jak i rynek gazu, która musi być w pełni zintegrowana z europejską strategią w zakresie ochrony klimatu oraz celami w perspektywie 2030 i dalszej – aż do roku 2050. Aby skutecznie wykorzystać możliwości, jakie daje unia energetyczna, niezbędna jest ścisła współpraca pomiędzy Państwami Członkowskimi oraz jasna wizja energetyki wypracowana indywidualnie przez każde z Państw.
Dalsze kroki
Propozycja KE będzie przedmiotem dyskusji podczas posiedzenia Rady ds. Energi i Środowiska 5 i 6 marca oraz Rady Europejskiej na posiedzeniu 19 – 20 marca br. Dodatkowo, strategia uzupełniona jest o kierunki działania, w tym zapowiedź przygotowania propozycji legislacyjnych w zakresie zarządzania bezpieczeństwem dostaw, opracowanie nowego kształtu rynku europejskiego, propozycji legislacyjnej zabezpieczającej realizację celów 2030 czy polityki w zakresie eksportu europejskich technologii OZE.
