Zgodnie z procedurą konsultacji społecznych projektu ustawy Prawo Energetyczne, PSEW zgłosił szereg poprawek i uzupełnień dokumentu. Zdaniem stowarzyszenia, największymi zagrożeniami dla dalszego rozwoju OZE są: wprowadzenie niekorzystnego zapisu w Prawie Energetycznym umożliwiającą operatorowi systemu przesyłowego ograniczenie produkcji elektrowni wiatrowych oraz możliwość pozostawienia przez operatora systemu wniosku o wydanie warunków przyłączenia bez rozpatrzenia, w sytuacji gdy całkowita moc przyłączeniowa w danej sieci jest mniejsza niż określona we wniosku.

Wprowadzenie niekorzystnego zapisu w Prawie Energetycznym umożliwiającą OSP ograniczenie produkcji elektrowni wiatrowych

W projekcie Prawa Energetycznego znalazły się niepokojące zapisy (art. 127 ust. 1 pkt 6, art. 128 ust. 3 i następne), zgodnie z którymi w przypadku „wysokiego poziomu wytwarzania energii elektrycznej z wiatru” operator systemu przesyłowego ma możliwość wydania wytwórcom energii elektrycznej z wiatru polecenia „okresowego zmniejszenia wytwarzania energii elektrycznej”.

Pragniemy wskazać, że określone w art. 127 ust. 2 warunki uznania „wysokiego poziomu wytwarzania energii elektrycznej z wiatru” za zagrożenie bezpieczeństwa dostarczania energii są bardzo nieprecyzyjne i pozostawiają zbyt wiele miejsca na interpretacje .

„2. Wysoki poziom wytwarzania energii elektrycznej z energii wiatru, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, stanowi zagrożenie bezpieczeństwa dostarczana energii elektrycznej, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1)      nie jest możliwe, ze względu na bezpieczeństwo funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, zmniejszenie wytwarzania energii elektrycznej z innych źródeł;

2)      skutkiem wysokiego poziomu wytwarzania energii elektrycznej z energii wiatru jest wystąpienie zakłóceń w pracy sieci lub wystąpienie znacznych problemów z bilansowaniem systemu.”

Po pierwsze: nie jest określone co to znaczy wysoki poziom wytwarzania energii elektrycznej z wiatru. Czy jest to np. produkcja przekraczająca przyznaną takim jednostkom moc przyłączeniową, czy też, jest to dowolna wielkość produkcji, którą operator wedle własnego uznania określi jako „wysoką” w danych okolicznościach.

W naszej ocenie wprowadzenie powyższego przeisu jest całkowicie nieuprawnione oraz nieuzasadnione. Pragniemy zwrócić uwagę, że operatorzy systemów, którzy wydali stosowne warunki przyłączenia i zawarli umowy przyłączeniowe, nie wskazując przy tym na brak warunków technicznych przyłączenia, powinni w dalszym ciągu gwarantować odbiór ilości energii elektrycznej odpowiadającej uzgodnionej mocy przyłączeniowej. Z kolei w odniesieniu do farm wiatrowych, wobec których operatorzy w stosownych warunkach przyłączenia/umowach przyłączeniowych nie gwarantowali całkowitego odbioru energii elektrycznej (tj. odbioru energii elektrycznej odpowiadającej uzgodnionej mocy przyłączeniowej), mogą w dalszym ciągu w zakresie uzgodnionym z danym przedsiębiorcą, w sytuacjach szczególnych ograniczać produkcję takiej farmy wiatrowej.

W naszej ocenie, wytwarzania energii elektrycznej w ilości nieprzekraczającej uzgodnienia w wydanych warunkach przyłączenia/umowach przyłączeniowych, nie można uznać za „wysoki poziom wytwarzania energii elektrycznej z energii wiatru”. Z drugiej strony operator systemu nie jest w żadnym wypadku zobowiązany do odbioru energii elektrycznej w ilości większej niż uzgodniona moc przyłączeniowa. Dlatego wydaje się, że intencją tego przepisu może być nadanie operatorowi uprawnienia umożliwiającego operatorowi w łatwy sposób ograniczenie produkcji farmy wiatrowej w sytuacji standardowej (tj. produkcji poniżej uzgodnionej mocy przyłączeniowej). Z kolei produkcji energii elektrycznej z energii wiatru w ilości nieprzekraczającej uzgodnionej mocy przyłączeniowej, nie można uznać, za okoliczność „nadzwyczajną”, stanowiącą „zagrożenie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego”.

Po drugie: operator systemu przesyłowego, zawsze będzie preferował pracę jednostek o niskim poziomie odchyleń/niezbilansowania (ze względu na stabilność pracy sieci) i może uznać prace takich jednostek za gwarancję bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. Tym samym dla operatora warunek ten może zawsze być spełniony.

Po trzecie: nie jest jasne co oznacza „wystąpienie zakłóceń w pracy sieci” lub „wystąpienie znacznych problemów z bilansowaniem systemu”. Skutkiem wytwarzania energii elektrycznej z energii wiatru zawsze może być wystąpienie pewnych zakłóceń w pracy sieci oraz wystąpienie problemów związanych z bilansowaniem. Ponieważ stopień zakłóceń/problemów nie jest doprecyzowany, operator systemu przesyłowego może wedle swojego uznania określić, że każdorazowa produkcja energii elektrycznej z wiatru wypełnia w/w warunek.

Pragniemy również wskazać, że obecna redakcja art. 128 ust. 3 wskazuje, że w przypadku wystąpienia „wysokiego poziomu wytwarzania energii elektrycznej z wiatru” nie stosuje się art. 128 ust. 1 tj. nie stosuje „środków” mających na celu usunięcie zagrożeń i zapobieżenia jego negatywnym skutkom (wydaje się jedynie „polecenie” ograniczenia pracy farm wiatrowych). Należy wskazać, że wyłączenie stosowania „środków”, określonych w art. 128 ust. 1 stoi w sprzeczności z art. 90 pkt 1 projektu Prawa Energetycznego, który stanowi, że „operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego i operator systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego są obowiązani zapewnić wszystkim podmiotom pierwszeństwo w świadczeniu usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii”. W związku z powyższym operatorzy systemów powinni w pierwszej kolejności sięgnąć do innych środków.

Na marginesie pragniemy również wskazać, że obecna redakcja pozostałych przepisów projektu Prawa Energetycznego niezbyt precyzyjnie określa sposób postępowania operatora systemu przesyłowego w przypadku „wysokiej produkcji energii elektrycznej z energii wiatru”.

Przykładowo, operator systemu przesyłowego może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium całego kraju lub jego części. Wydania polecenia obniżenia produkcji konkretnemu wytwórcy nie można uznać za wprowadzenie ograniczenia (ponieważ ograniczenie ma charakter terytorialny). W związku z powyższym powstaje pytanie, czy reżim prawny dotyczący ograniczeń stosuje się również do poleceń wydawanych farmom wiatrowym?

Ponadto:

a) w odniesieniu do wprowadzania ograniczeń wydawane jest rozporządzenie, a wobec braku takiego rozporządzenia operator nie może dłużej stosować ograniczeń niż 72 godziny. Czy to oznacza, że polecenie ograniczenia produkcji energii elektrycznej w farmie wiatrowej może być określone na okres powyżej 72 godzin?

b) Operator ma obowiązek informować MG oraz URE o wprowadzonych ograniczeniach. Czy to oznacza, że operator nie ma obowiązku informowania tych organów o wydaniu polecenia ograniczenia produkcji elektrowni wiatrowej?

c) Wprowadzone ograniczenia podlegają, zgodnie z art. 125 ust. 4 i 5, kontroli Prezesa URE. Czy to oznacza, że polecenia wydawane przez OSP farmom wiatrowym nie podlegają takiej kontroli.

d) Operator ma obowiązek pokrycia kosztów przedsiębiorstwa energetycznego poniesionych w związku z zastosowanymi „środkami” (które dotyczą wprowadzanych ograniczeń, a nie wydanych poleceń). Czy to oznacza, że operator nie pokrywa kosztów związanych z realizacją poleceń ograniczenia produkcji przez farmy wiatrowe?

Odszkodowania za wprowadzanie ograniczeń

Pragniemy również wskazać, że operator jest, zgodnie z art. 132 projektu Prawa Energetycznego, zobowiązany do pokrycia „kosztów poniesionych przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej w związku z zastosowanymi środkami, o których mowa w art. 128”. Wyłączenie z pracy lub ograniczenie produkcji danej jednostki wytwórczej nie powoduje istotnych kosztów sensu stricto, ma jednak bardzo poważny skutek w postaci szkody ponoszonej przez takie przedsiębiorstwa. Dlatego powyższy przepis powinien wskazywać, że operator systemu przesyłowego jest zobowiązany do pokrycia szkody, obejmującej utracone korzyści danego przedsiębiorstwa oraz szkody osób trzecich (np. kontrahentów umów sprzedaży energii elektrycznej).

Pozostawienie tego rodzaju przepisu w Prawie Energetycznym, może spotkać się ze zdecydowaną reakcją inwestorów. Jeżeli operatorzy systemów nie będą w takiej sytuacji zobowiązani do pokrycia całkowitej szkody danego przedsiębiorcy oraz osób trzecich, to tacy inwestorzy mogą być zmuszeni do formułowania roszczeń odszkodowawczych wobec Skarbu Państwa.

Możliwość pozostawienia wniosku o wydanie WP bez rozpatrzenia

W art. 13 ust. 2 projektu Prawa Energetycznego wprowadzona została możliwość pozostawienia przez operatora systemu wniosku o wydanie warunków przyłączenia bez rozpatrzenia, w sytuacji gdy całkowita moc przyłączeniowa w danej sieci jest mniejsza niż określona we wniosku.

Uważamy, że projektowany przepis o możliwości pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia wobec mniejszej mocy przyłączeniowej niż wnioskowana przez dany podmiot, należałoby wykreślić z projektu Ustawy.

Po pierwsze w przypadku pozostawienia w/w przepisu może dojść do kuriozalnych sytuacji, w których wobec spiętrzenia się olbrzymiej ilości wniosków o wydanie warunków przyłączenia w danym miejscu sieci (łączna moc wnioskowana w danym miejscu przekraczałaby całą dostępną moc w sieci), operator mógłby pozostawiać bez rozpatrzenia wnioski o wydanie warunków przyłączenia składane dla obszarów sieci, gdzie moc przyłączeniowa jest dostępna i nikt się o nią nie ubiega.

Pragniemy przy tym wskazać, że zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 2 projektu Prawa Energetycznego: „…wartość łącznej dostępnej mocy przyłączeniowej pomniejsza się o moc wynikającą z wydanych i ważnych warunków przyłączenia źródeł do sieci elektroenergetycznej”.

Po drugie to przedsiębiorstwo sieciowe ma publicznoprawny obowiązek rozbudowy sieci w sposób umożliwiający przyłączania do niej użytkowników systemu.

Zgodnie z art. 7 ust. 5 Prawa Energetycznego „przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane zapewnić realizację i finansowanie budowy i rozbudowy sieci, w tym na potrzeby przyłączania podmiotów ubiegających się o przyłączenie (…)”. Z kolei zgodnie z art. 9c ust. 2 pkt 17 (OSP) oraz art. 9c ust. 3 pkt 11 (OSD) operator systemu przesyłowego oraz dystrybucyjnego jest zobowiązany do rozwoju sieci, odpowiednio, w „zakresie budowy nowych źródeł wytwarzania energii elektrycznej” oraz w związku z „rozwojem mocy wytwórczych przyłączanych do sieci dystrybucyjnej’. W tym sensie operator systemu jest zobowiązany do zwiększania dostępnej mocy przyłączeniowej w sposób korespondujący z oczekiwaniami użytkowników systemu. Złożenie wniosku o wydanie warunków przyłączenia o określonej, żądanej mocy przyłączeniowej powinno więc stanowić dla operatora systemu bodziec do podjęcia działań zmierzających do zwiększenia mocy przyłączeniowe w operowanej sieci.

Stanowisko OSP w procesie uzgadniania warunków przyłączenia uwzględniać powinno również treść art. 23 ust. 2 i ust. 3 Dyrektywy 2009/72/WE, ustanawiającego zakaz odmawiania przyłączenia nowego źródła wytwórczego do systemu przesyłowego ze względu na możliwe przyszłe ograniczenia dostępnych zdolności sieci, takie jak ograniczenia w odległych częściach systemu przesyłowego oraz zakaz odmawiania stworzenia nowego punktu przyłączenia ze względu na dodatkowe koszty związane z koniecznością zwiększenia zdolności elementów systemu położonych w pobliżu tego punktu przyłączenia.

„2. Operator systemu przesyłowego nie jest uprawniony do odmowy przyłączenia nowej elektrowni ze względu na możliwe przyszłe ograniczenia dostępnych zdolności sieci, takie jak ograniczenia w odległych częściach systemu przesyłowego. Operator systemu przesyłowego dostarcza niezbędnych informacji.

3. Operator systemu przesyłowego nie jest uprawniony do odmowy przyłączenia nowego punktu ze względu na dodatkowe koszty związane z koniecznością zwiększenia zdolności elementów systemu położonych w pobliżu tego punktu przyłączeniowego.”

Ponadto, w naszej ocenie, która jest zbieżna ze stanowiskiem prezentowanym przez Prezesa URE, w sytuacji, gdy dany podmiot składa wniosek o wydanie warunków przyłączenia, to przedsiębiorstwo sieciowe jest obowiązany przyłączyć taki podmiot do sieci, jeżeli przyłączenia takiego podmiotu będzie racjonalne ekonomicznie. Prezes URE, a także sąd ochrony konkurencji i konsumentów, wielokrotnie wskazywał, że nawet w przypadku, gdy przedsiębiorstwo sieciowe nie ma przewidzianych środków na rozbudowę sieci w taryfie zatwierdzanej przez Prezesa URE (w zakresie konicznym do pokrycia kosztów rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem takiego podmiotu), to nie stanowi to problemu, bo jeżeli takie przyłączenie jest uzasadnione (np. kierunkiem rozwoju sieci, perspektywicznymi przychodami z tytułu świadczenia usług dystrybucyjnych/przesyłowych), to przedsiębiorstwo sieciowe może w każdym momencie wystąpić do Prezesa URE o zmianę taryfy.

Blokowanie mocy przyłączeniowych- możliwość przedstawienia studium

Art. 8 ust. 4 pkt 2 projektu Prawa Energetycznego wprowadza możliwość dołączenia do wniosku o wydanie warunków przyłączenia wypisu i wyrysu ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jako dokumentu planistycznego (w sytuacji, gdy nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ani decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego terenu).

W pełni zgadzamy się z MG, że „Obowiązek dołączenia powyższych dokumentów [planistycznych – przypis PSEW] , podobnie jak w przypadku zaliczki na poczet opłaty za przyłączenie do sieci, został wprowadzony w celu ograniczenia blokowania zdolności przyłączeniowych” [str. 8 Uzasadnienia]

Wprowadzenie możliwości przedstawienia wypisów i wyrysów ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (tj. dokumentu, który uzyskać jest bardzo łatwo i który nie potwierdza ostatecznie możliwości lokalizacji danego źródła na terenie objętym planowaną inwestycją) na etapie procedury przyłączeniowej jest krokiem wstecz w odniesieniu do obecnie obowiązujących mechanizmów służących zapobieżeniu blokowania miejsca w sieci. W obecnym stanie prawnym inwestor musi przedstawić wypis oraz wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Takie rozwiązanie jest słuszne i nie powinno zostać zmodyfikowane.

Postulujemy wykreślenie możliwości przedstawienia wypisów i wyrysów ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jako dokumentu planistycznego na etapie procedury przyłączeniowej.

Pierwszeństwo w przyłączaniu OZE do sieci

W naszej ocenie obowiązek zapewnienia pierwszeństwa w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej z OZE, który jest przewidziany w obecnej wersji Prawa Energetycznego (art. 9c ust. 6) oraz wersji projektowanej (art. 90 pkt 1) funkcjonalnie wymaga również zagwarantowania pierwszeństwa w przyłączaniu instalacji OZE do sieci.

Zgodnie z punktem 61 preambuły Dyrektywy 2009/28/WE Państwa Członkowskie mogą przewidzieć możliwość przyłączania instalacji OZE na zasadach pierwszeństwa.

„W zakresie wymaganym przez cele określone w niniejszej dyrektywie należy jak najszybciej zezwolić na przyłączenie nowych instalacji produkujących energię ze źródeł odnawialnych. Aby przyspieszyć procedury przyłączania do sieci, państwa członkowskie mogą przewidzieć możliwość przyłączenia na zasadach pierwszeństwa lub zastrzeżonego podłączenia do zdolności nowych instalacji wytwarzających energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii (pkt 61 Preambuły).”

Zmiany dla zapewnienia transparentnych zasad dostępu do informacji o KSE – istotne dla planowania inwestycji w nowe moce wytwórcze

Konieczność zapewnienia transparentności w zakresie dostępu do informacji o krajowej sieci elektroenergetycznej („KSE”) wynika z istniejącej praktyki polegającej na odmawianiu wydawania warunków przyłączenia dla nowych źródeł wytwórczych z uwagi na brak technicznych lub ekonomicznych warunków przyłączenia. Szczególne trudności w dostępie do informacji o funkcjonowaniu KSE wynikają z przyjętej praktyki traktowania tych danych, jako informacji prawnie chronionych. Dodatkowo, istniejące przepisy nie zapewniają takiego poziomu transparentności w dostępie do danych, ażeby możliwe było długofalowe zaplanowanie inwestycji w nowe źródła generacji rozproszonej bez ponoszenia nadmiernego ryzyka związanego z odmową wydania warunków przyłączenia na dalszych etapach procesu inwestycyjnego.

Wymagania w tym zakresie zawierają przepisu unijne, które powinny być transponowane do polskiego porządku prawnego, w szczególności przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72 z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylającej dyrektywę 2003/54/WE, a także przepisy

rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej (które – pomimo iż znajduje bezpośrednie zastosowanie w polskim porządku prawnym, wymagałoby doprecyzowania w przepisach krajowych). Należy stwierdzić, że regulacja zawarta w projekcie Prawa Energetycznego (w szczególności w art. 25) nie zapewnia zgodności z prawem unijnym.

Postulat

Proponujemy rozszerzenie dostępu do informacji o KSE. Sugerujemy utworzyć trzy zakresy dostępności do takich informacji (1) informacje udostępniane Prezesowi URE, (2) informacje udostępniane zainteresowanemu podmiotowi, (3) informacje udostępniane publicznie. W każdym z tych przypadków przewidujemy procedurę ich udostępniania, zakres merytoryczny udostępnianych informacji, terminy ich udostępniania i aktualizacji udostępnianych danych, sankcje za niewypełnianie tego obowiązku, jak również procedurę ochrony informacji mogących stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa.

Ad. 1 – informacje udostępniane Prezesowi URE

Uregulowanie w tym zakresie umożliwiłoby Prezesowi URE posiadanie jednoznacznych informacji o funkcjonowaniu KSE, w formacie, który mógłby być wykorzystany w przypadku każdorazowego wniosku o rozstrzygnięcie sporu w zakresie braku technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia oraz kontroli planów rozwoju sieci. Pozwoliłoby to również na udostępnianie tych danych Komisji Europejskiej, czy też ACER.

1. Operator systemu przesyłowego zobowiązany będzie do przygotowywania i przekazywania Prezesowi URE informacji o obecnych i prognozowanych: zdolnościach przesyłu, prognozowanych przepływach mocy i obciążenia na każdej części krajowego systemu przesyłowego. Szczegółowy format i zakres tych danych określi rozporządzenie wykonawcze. Perspektywa prognostyczna wynosić będzie 7 następujących po sobie lat. Informacja ta przedstawiana będzie corocznie do 31 stycznia oraz będzie aktualizowana co kwartał.

2. Zapisany zostanie obowiązek operatora systemu przesyłowego do zbierania i udostępniania takich informacji.

3. Zapisany zostanie obowiązek Prezesa URE do uzyskiwania i gromadzenia takich informacji oraz udostępniania ich Komisji Europejskiej oraz podmiotom trzecim. Podmioty trzecie zobowiązane zostaną do zachowania poufności tych spośród przekazywanych informacji, które zasadnie mogą być uznane za stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa (dotyczyć to będzie informacji handlowych).

4. Brak realizacji tego obowiązku, tudzież dostarczenie nieprawdziwych, niepełnych lub wprowadzających w błąd informacji będzie obarczone karą.

Ad. 2 – informacje udostępniane zainteresowanemu podmiotowi

Proponujemy wprowadzenie możliwości udostępniania określonych informacji o funkcjonowaniu KSE każdemu zainteresowanemu podmiotowi, przy zachowaniu określonych wymagań, co do ochrony informacji wrażliwych oraz przy zachowaniu określonej procedury. Z uwagi na pozycję monopolistyczną operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych na rynkach krajowych, jak również nałożone na ich zadania w ogólnym interesie gospodarczym, ich działalność nie powinna stanowić bariery dla rozwoju m.in. nowych źródeł wytwórczych. Biorąc jednakże pod uwagę sugerowane negatywne skutki całkowicie nielimitowanego dostępu do wnioskowanych informacji, sugerujemy na obecnym etapie wprowadzenie procedury służącej kontroli i ewentualnie ograniczaniu udostępniania informacji zasadnie uznawanych za prawnie chronione.

Zgodnie z proponowaną regulacją:

1. Każdy zainteresowany podmiot miałby prawo zwrócić się do operatora systemu przesyłowego lub dystrybucyjnego o udostępnienie danych o obecnych i prognozowanych: zdolnościach przesyłu, prognozowanych przepływach mocy i obciążenia na każdej części krajowego systemu przesyłowego. Prognoza obejmowałaby 7 następujących po sobie lat.

2. Operator zobowiązany byłby do przekazania tych informacji wnioskodawcy w określonym terminie (np. 21 dni). Informacje te obejmowałyby od strony merytorycznej ten sam lub węższy zakres niż informacje przekazywane Prezesowi URE, gdyż wnioskodawca może żądać węższego zakresu informacji.

3. Operator miałby prawo wystąpić do Prezesa URE z wnioskiem o ograniczenie zakresu udostępnianej informacji, jeżeli ich ujawnienie mogłoby poważnie i szkodliwie wpłynąć na interesy handlowe tego operatora lub podmiotów trzecich. Wniosek taki powinien być złożony w odpowiednim terminie (np. 14 dni od otrzymania wniosku o udostępnienie informacji od wnioskodawcy) Operator udostępniłby wtedy w terminie te informacje, które nie poczytuje za objęte ochroną prawną. W pozostałym zakresie oczekiwałby na rozstrzygnięcie Prezesa URE. Prezes URE miałby prawo ukształtować zakres udostępnianej informacji, biorąc pod uwagę uzasadniony interes operatora oraz interes społeczny. Dla zapewnienia skuteczności decyzji Prezesa URE, konieczne byłoby zapewnienie natychmiastowej wykonalności tej decyzji.

4. Możliwe jest wprowadzenie uregulowań odnoszących się do kosztów udostępniania tych danych. Wydaje się jednak, że w sytuacji braku działań mających na celu dodatkowego przetwarzanie żądanych danych, takie opłaty nie wydają się celowe.

5. Co najmniej informacja o zdolnościach przesyłu nie wypełnia przesłanek uznania jej za tajemnicę przedsiębiorstwa, gdyż może być ona uzyskana w inny zgodny z prawem sposób. Co do przepływów mocy i obciążenia, w przypadku uznania części tych informacji za tajemnicę przedsiębiorstwa, należy bezwzględnie oddzielić informacje chronione i udostępnić pozostałe informacje, bowiem z racji roli operatorów i ich zadań o charakterze publicznym, traktowanie tych informacji w całości jako poufne rodzi wątpliwości.

Ad. 3 – informacje udostępniane publicznie

Realizując zobowiązania w zakresie dostępu do sieci informacji niezbędnych do skutecznego dostępu do systemu przesyłowego i dystrybucyjnego, w tym do korzystania z nich, proponujemy wprowadzenie rozwiązań prawnych zwiększających dostępność danych.

Zgodnie z proponowaną regulacją:

1. Zakres ogólnie dostępnych danych obejmowałby (1) prognozowane (zbiorcze) i rzeczywiste zapotrzebowanie na moc, (2) dostępne i rzeczywiste wykorzystanie źródeł wytwórczych i ich obciążeń, (3) obciążenia sieci i połączeń wzajemnych, (4) wielkość energii bilansującej i zdolności rezerwowej.

Przepis ten określałby formy, procedury, terminy udostępniania i aktualizacji oraz sankcje za brak wypełniania tego obowiązku. Format udostępniania tych danych określony będzie w rozporządzeniu wykonawczym.

Konieczne jest również określenie ram czasowych takiego obowiązku (np. 7 lat) oraz zasad uaktualniania tych informacji (np. raz na kwartał)

Konieczne jest wprowadzenie możliwości wnoszenia przez operatora do Prezesa URE o wyrażenie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji z uwagi na ochronę informacji prawnie chronionych., a także wprowadzenie procedury zatwierdzania tych informacji podawanych do publicznej wiadomości przez Prezesa URE oraz wyrażaniu zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji przez Prezesa URE.

Ponoszenie i podział kosztów związanych z przyłączaniem OZE

Dyrektywa 2009/28/WE wymaga od Państw Członkowskich UE przystosowania systemu elektroenergetycznego do rozwoju OZE poprzez stworzenie niezbędnej infrastruktury oraz przyspieszenie procedur autoryzacji infrastruktury sieciowej.

Dyrektywa 2009/28/WE reguluje szczegółowo kwestie związane z zasadami ponoszenia i podziału kosztów związanych z przyłączaniem instalacji OZE do sieci. Dyrektywa nakłada również na Państwa Członkowskie obowiązek zobligowania operatorów systemu przesyłowego jak i operatorów systemu dystrybucyjnego do stworzenia przejrzystego katalogu zasad odnoszących się do ponoszonych kosztów (jak i ich podziału) związanych z procedurą przyłączeniową instalacji OZE.

Zgodnie z art. 16 ust. 3 Dyrektywy 2009/28/WE:

,,3.Państwa członkowskie wymagają od operatorów systemów przesyłowych i systemów dystrybucji stworzenia i podania do publicznej wiadomości standardowych zasad odnoszących się do ponoszenia i podziału kosztów dostosowań technicznych, takich jak przyłączenia do sieci czy wzmocnienia sieci, poprawa funkcjonowania sieci oraz zasady niedyskryminacyjnego wdrażania kodów sieci, koniecznych w celu włączenia nowych producentów dostarczających energię elektryczną wytwarzaną z odnawialnych źródeł energii do wzajemnej sieci.

Zasady te opierają się na obiektywnych, przejrzystych i niedyskryminacyjnych kryteriach ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich kosztów i korzyści związanych z przyłączeniem tych producentów do sieci oraz szczególnych okoliczności, w przypadku producentów w regionach peryferyjnych oraz o niskiej gęstości zaludnienia. Zasady te mogą przewidywać różne rodzaje przyłączeń.”

Zgodnie z art. 16 ust. 6 Dyrektywy: „Podział kosztów, o których mowa w ust. 3 egzekwuje się za pomocą mechanizmu opartego na obiektywnych, przejrzystych i niedyskryminujących kryteriach, uwzględniając korzyści, jakie odnoszą z przyłączenia pierwsi i kolejno przyłączani producenci, jak również operatorzy systemów przesyłowych i dystrybucyjnych.”

Postulaty

1. Należy rozważyć wprowadzenie w ustawie przepisów zapewniających operatorom systemu elektroenergetycznego gwarancję zwrotu w taryfach dystrybucyjnych i przesyłowych środków finansowych angażowanych na potrzeby rozwoju infrastruktury sieciowej związanej z przyłączaniem odnawialnych źródeł energii. Zwrot powinien dotyczyć kosztów nowej i modernizowanej infrastruktury, określonej w wydanych warunkach przyłączenia OZE do sieci oraz kosztów przyłącza w części, w której koszty przyłącza nie są pokrywane przez opłatę za przyłączenie do sieci. Obecnie operatorzy nie mają żadnych zachęt finansowych, aby rozwijać sieć na potrzeby przyłączania do niej OZE.

2. Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, koszty rozbudowy sieci dla potrzeb źródeł odnawialnych poniosą jedynie odbiorcy znajdujący się na obszarze działania tego operatora systemu, gdzie powstają odnawialne źródła energii. Bardziej uzasadnionym rozwiązaniem wydaje się rozłożenie tych kosztów na użytkowników systemu elektroenergetycznego w całym kraju, w sposób proporcjonalny, na zasadzie podobnej jak ma to miejsce z kosztami osieroconymi. Należy więc rozważyć włączenie kosztów rozwoju infrastruktury sieciowej do taryfy operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego. Uzyskane środki finansowe mogłyby być następnie dystrybuowane do odpowiednich operatorów systemów dystrybucyjnych w proporcji ponoszenia przez nich kosztu rozwoju infrastruktury sieciowej na potrzeby przyłączeń OZE. Wymaga to zmiany Prawa Energetycznego oraz Rozporządzenia Taryfowego poprzez wprowadzenie nowego elementu do kalkulacji stawki opłaty przesyłowej, pokrywającego koszty rozwoju infrastruktury sieciowej na potrzeby przyłączania OZE do sieci oraz zobowiązania operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego do dystrybucji uzyskanych środków finansowych.

3. Rozmiar niezbędnych inwestycji sieciowych wymaga wprowadzenia obowiązku przygotowania przez Prezesa URE, we współpracy z operatorami systemu – OSP i OSD – strategicznego planu rozwoju sieci przesyłowej i dystrybucyjnej do roku 2020 i włączenie go do Krajowego Planu Działań, przygotowywanego w związku ze zobowiązaniami podjętymi na podstawie Dyrektywy 2009/28/WE. Plan ten powinien uwzględniać skonkretyzowane wielkości mocy przyłączeniowych zarezerwowanych dla źródeł odnawialnych. Opracowany w ten sposób strategiczny plan rozwoju sieci powinien mieć – w przeciwieństwie do aktualnych planów rozwoju opracowywanych przez operatorów systemu – charakter wiążący. Niewypełnienie obowiązków operatorów systemu określonych w harmonogramach powinno uprawniać Prezesa URE do nałożenia kary pieniężnej.

4. Potrzebne jest również wprowadzenie przepisów zobowiązujących operatorów systemu do istotnej rozbudowy połączeń systemu polskiego z systemami niemieckim i litewskim. Jest to niezbędne dla stabilizacji sieci w przypadku oczekiwanego istotnego rozwoju energetyki wiatrowej w północnej Polsce w perspektywie do roku 2020.

5. Bardzo istotne znaczenie mogłoby mieć wprowadzenie konkretnych energetycznych inwestycji sieciowych na indykatywną listę projektów kluczowych, w szczególności w ramach dysponowania funduszami strukturalnymi (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego na lata 2014 – 2020).